In het bestuur van Milieudefensie hebben milieuactivisten plaats gemaakt voor ondernemende adviseurs. Voorzitter Herman Verhagen weigert debat.
De Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht voert sinds 2005 acties en procedures tegen de plannen van de gemeente Utrecht voor meer asfalt en meer luchtverontreiniging. Tot grote ergernis van onder meer GroenLinks-wethouders. Milieudefensie heeft besloten de gemeente een handje te helpen om zich de lastige actiegroep van het lijf te houden. Tijd om de vraag te stellen: waar is Milieudefensie mee bezig en wie maakt in Milieudefensie de dienst uit?
Inleiding
Kort nadat de Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht (SSLU) beroep instelde tegen het besluit om een mini-milieuzone in te stellen in Utrecht voor personen- en besteldiesels van voor 2002 besloot Milieudefensie de gemeente te komen helpen. Advocaat Phon van den Biesen zou op de zitting komen uitleggen hoe goed die maatregel wel was voor de luchtkwaliteit.
Tijdens de zitting op 17 september moest de gemeente erkennen dat het effect van de milieuzone niet meer was dan een schamele 0,14 microgram/m3 NO2. En dat alleen maar in de milieuzone zelf (binnenstad en stationsgebied) en bovendien alleen in 2015. RoyalhaskoningDHV/TNO, die de berekeningen voor de gemeente hadden uitgevoerd, schreven in hun rapportage namelijk dat het effect in 2015 het hoogst zou zijn omdat het wagenpark elk jaar vanzelf schoner wordt.
Voor de volledigheid: TNO c.s. hadden vier varianten vergeleken, waaronder een varianten met een veel groter gebied met aangescherpte toelatingseisen. De gemeente koos de variant met het minste gezondheidseffect en Milieudefensie nam het voor die minimale keuze dus op.
Grootste bezwaar van de SSLU: de milieuzone (5 miljoen excl. kosten voor autobezitters die hun auto naar de sloop kunnen brengen en een auto moeten kopen van een recenter bouwjaar) wordt door de gemeente gebruikt als een symboolmaatregel om het sterk groeiende autoverkeer in Utrecht niet te hoeven terug dringen.
De SSLU vraagt zich af waarom Milieudefensie de SSLU niet is komen helpen in haar strijd tegen de nieuwe parkeergarage onder het Jaarbeursplein, tegen de fly-over 24 Oktoberplein, de verbreding van de A2, de dreigende aanleg van een snelweg langs Overvecht (NRU) en de geplande extreme groei van het autoverkeer in Utrecht en zich pas om de luchtverontreiniging in Utrecht bekommert als de gemeente geholpen moet worden een maatregel bij de rechtbank te verdedigen met een symbolisch effect.
Milieudefensie weigert discussie
Wat beweegt Milieudefensie om de gemeente Utrecht bij te staan in haar conflict met de SSLU over de mini-milieuzone? Het is moeilijk om daarachter te komen want Milieudefensie weigert elk debat (net als GrL-wethouder Lot van Hooijdonk en net als GrL-raadslid Monique Bollen).
Ook de voorzitter van Milieudefensie, Herman Verhagen, liet inmiddels weten niet met de SSLU in gesprek te willen gaan want de woordvoerder van de SSLU zou zich grievend hebben uitgelaten over campagneleider Ivo Stumpe en MD-specialist Anne Knol. Wat die grievende uitlatingen zouden zijn heeft hij nog niet duidelijk kunnen of willen maken. Het feit dat Milieudefensie überhaupt een debat uit de weg gaat, en nog wel met zo’n excuus, zet aan het denken.
Is het niet een beetje vreemd dat Milieudefensie zich door de gemeente Utrecht voor haar karretje laat spannen? En nog wel tegen een strijdbare lokale actiegroep? Wie is voorzitter Herman Verhagen eigenlijk en wie zitten er nog meer in het bestuur van Milieudefensie?
Wie zitten er in het bestuur?
Je zou verwachten dat bestuursleden van Milieudefensie wortelen in het wereldje van actievoerders. Dat was vroeger zo, maar kennelijk is dat veranderd. De actievoerders van weleer blijken plaats te hebben gemaakt voor ondernemende duurzaamheid adviseurs.
Voorzitter Herman Verhagen adviseert onder meer aan Albert Heijn, BOVAG, Rabobank, de gemeenten Enschede, Haarlem, Amsterdam, Breda, Castricum, Wormerveer, Milieudienst West-Holland, het ministerie van VROM, Agentschap NL (inmiddels Rijksdienst voor Ondernemend Nederland), Shanks Afvalverwerking, Droomparken. Verhagen kan ook ingehuurd worden voor ‘peptalk’ over maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Secretaris Kim Nackenhorst Senior consultant en projectleider bij IMSA (opgericht door Wouter van Dieren) adviseert over ‘dringend mondiale kwesties’ aan overheden en bedrijven. Adviseerde voor IMSA over gaswinning Terschelling door Tulip Oil. IMSA had als opdrachtgevers verder: Heineken, ministerie van I & M, Havenbedrijf Rotterdam, Energiebeheer Nederland (‘win-win mogelijkheden schaliegas’!), Energie Dialoog Nederland (gesponsord door Shell).
Penningmeester Hans Valkenburg adviseert onder meer aan ABN AMRO, Fortis, Rabobank, CDA, Provincie Gelderland, DPA professionals, Moneyou, De Nieuwe Koers, Reformatorisch Dagblad, Telegraaf, Financial Investigator, Casu Quo management.
Ronald Lubberts is onafhankelijk zelfstandig adviseur en werkzaam bij Dutch Sustainability Research B.V. (DSR), opgericht door de financiële instellingen Mees Pierson, PGGM en Triodos. DSR richt zich op het verzamelen van feiten over de duurzaamheid van beursgenoteerde ondernemingen en adviseert aan onder meer ING Bank, ING Investment Management, SNS Asset Management, Friesland Bank en vermogensbeheerder Nieuwenhuijs Brink Crommelin.
Nicole Bakker, onder meer adjunct-directeur van de Hollandsche Molen, organisatorisch en financieel medewerker van de Stichting 10-10, manager bij de Stichting Varkens in Nood. Biedt met haar adviesbureau Amayu ontwikkeling, training en effectieve coaching en is beschikbaar voor interim werk en advies op het gebied van personeel- en organisatie ontwikkeling. Was van 1995-2005 adjunct directeur Milieudefensie.
Voor de OR zit in het bestuur Bernadette Vieverich (stakeholdermanagemet ING). Voor lokale afdelingen Hans Mandjes.
Adviseren aan overheid en bedrijfsleven
De samenstelling van het bestuur is op zijn zachtst gezegd éénzijdig. ‘Groen en duurzaam’ is tegenwoordig kennelijk in trek bij vrienden van het milieu die ontdekt hebben dat je daar ook goed zelfstandig mee kunt ondernemen. Zo slecht is het vrije ondernemerschap nog niet. En Shell, ABN-AMRO, ING, Rabo, de Havendienst Rotterdam, Tulip Oil, de NAM en al die bestuurders en beleidsambtenaren van I & M, provincies en gemeenten, die vallen eigenlijk heel erg mee. Liggen op hun manier ook best wakker van het klimaat. Dus waarom zou je tegenover elkaar staan? We willen toch allemaal een schoon milieu? Met samenwerken bereik je meer, ook financieel. En die gasboringen bij Terschelling? Die komen er toch, of je daar nu wel of niet aan meewerkt. En schaliegas, dat houd je ook niet tegen. Dus waarom daar niet een graantje van meepikken? Dan heb je nog eens wat aan je bestuurswerk voor Milieudefensie.
Hoezo minder produceren, geen schaliegas en gasboringen?
Milieudefensie is een verklaard tegenstander van gasboringen. Niet in de laatste plaats omdat we af moeten van fossiele brandstoffen (klimaatopwarming). Milieudefensie is een verklaard tegenstander van de winning van schaliegas. Valt het uit te leggen dat Milieudefensie mede bestuurd wordt door een senior adviseur van IMSA die meedenkt aan win-win oplossingen waardoor het toch mogelijk moet zijn om schaliegas te winnen en gas aan te boren bij Terschelling?
De opvatting dat we een klimaatramp kunnen keren door ondernemers te bewegen duurzamer te produceren is op zijn minst omstreden. Steeds meer steun bestaat er voor de opvatting dat er aanzienlijk minder geproduceerd moet worden, dat onze economie niet meer moet groeien maar juist moet slinken tot het niveau van pakweg 1970. Uit de samenstelling van het bestuur valt niet op te maken dat die opvatting leeft bij Milieudefensie en Herman Verhagen wordt zeker niet ingehuurd door banken, bedrijven en banken om die nare boodschap te komen verkondigen.
Opdrachtgevers betalen niet om de waarheid te horen
Verhagen, Nackenhorst, Valkenburg, Lubberts en Bakker doen hun advieswerk niet voor niets. Daar moet voor betaald worden. Overheden en bedrijven kunnen wel betalen, aktiegroepen en gewone burgers als regel niet. Ze worden in de c.v.’s van de bestuursleden dan ook niet vermeld als opdrachtgever. Wil je als adviseur rond kunnen komen, dan zal je je boodschap af moeten stemmen op wat je opdrachtgever horen wil. En wat je helemaal niet gebruiken kan is dat je bestuurslid bent van een milieuorganisatie die ondernemers en wethouders wijst op hun vrome praatjes en gebrek aan daden (ook als het GroenLinks-wethouders betreft).
Milieudefensie als actiebreker
Bouwend Nederland en gemeenten als Utrecht mogen wel blij zijn met Milieudefensie. Dreigen lokale actiegroepen een spaak in het wiel te steken van de ruimtelijke- en economische ontwikkeling, dan halen ze gewoon Milieudefensie erbij. Die heet immers op te komen voor het milieu. Die laat je een paar keer roepen dat de lucht 30% schoner wordt. Als het dan een beetje meezit bespaart dat de gemeente de moeite om op de argumenten van lokale actievoerders in te moeten gaan die aanvoeren dat de milieuzone alleen maar is bedoeld om nog meer asfalt en nog meer parkeergarages aan te kunnen leggen. Gelukkig blijven er genoeg kritische Utrechters over die daar niet intrappen.
Update: de vraag of Milieudefensie nog wel een (democratische) actiebeweging is niet nieuw:
http://kr8.nl/milieudefensie/openheid/hc_chronologie1999main001.htm
http://www.sdnl.nl/koersgroep.htm
http://www.sdnl.nl/mil-def11.htm